UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ

UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ

These Solutions are part of UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit. Here we have given UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ.

शब्दार्थाः- सत्याग्रहेण = सत्य के लिए मन, वचन और कर्म से दबाव डालना, अन्यत् = और, अयच्छत् = दिया, कवयित्री = कविता करने वाली, असहत = सहा, अभूषयत् = शोभित किया, प्रेषितवान् = भेजा, भारतानुरागिणी = भारतदेश से प्रेम रखने वाली, प्रभूतम् = बहुत, सुरभ्यम् = अति सुन्दर, स्मारयति = याद दिलाती है, विचलन्ति स्म = विचलित होते थे, छदिः = छत, स्तम्भैः विनापि = खम्भों के बिना भी, अधिवेशनानि = बैठकें।

UP Board Solutions

अयं ………………………………………………………………………….. अकारयत्।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये राष्ट्रपिता मोहनदास करमचन्द गाँधी हैं। ये राष्ट्रपिता कैसे कहलाये हैं? ये वर्तमान भारत राष्ट्र के जनक हैं ये किसलिए प्रसिद्ध हैं? इन्होंने सत्याग्रह और अहिंसा आन्दोलन के माध्यम से परतन्त्र भारत को (UPBoardSolutions.com) स्वतन्त्र कराया।

अयं ………………………………………………………………………….. आसीत्।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये हमारे देश के तीसरे राष्ट्रपति डॉ० जाकिर (UPBoardSolutions.com) हुसैन हैं। ये तीसरे राष्ट्रपति कैसे हैं? इनकी क्या विशेषता थी? ये नवीन प्राथमिक शिक्षा पद्धति के विशेषज्ञ थे।

अयं ………………………………………………………………………….. अभवत्।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये भारत के ग्यारहवें राष्ट्रपति डॉ० ए० पी० जे अब्दुल कलाम हैं। इनका जन्म कब हुआ? इनका जन्म सन् 1931 में अक्टूबर महीने की 15 तारीख में हुआ। इनका जन्म तमिलनाडु राज्य के रामेश्वर नामक स्थान में हुआ। ये क्यों प्रसिद्ध हैं? ये महान वैज्ञानिक हैं। ये ‘मिसाइलमैन’ के नाम से प्रसिद्ध हुए।

UP Board Solutions

अयं ………………………………………………………………………….. आसीत्।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये डॉ० भीमराव अम्बेडकर हैं। ये (UPBoardSolutions.com) क्यों प्रसिद्ध हैं? स्वतन्त्र भारत के संविधान के निर्माण में इनका अपूर्व और महत्त्वपूर्ण योगदान था।

UP Board Solutions

इयम् ………………………………………………………………………….. नाङगीकृतवती।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये महारानी लक्ष्मीबाई हैं। ये क्यों प्रसिद्ध हैं? सन् 1857 में प्रथम स्वतंत्रता संग्राम की। ये वीरांगना थीं। 23 वर्ष की आयु में इन (राजरानी) ने अंग्रेज साम्राज्य के सैन्य बल के प्रति लोहा लिया। रणक्षेत्र में वीरगति प्राप्त की परन्तु जब तक जीवन रहा अंग्रेज शासकों का ‘झाँसी’ नगर पर अतिक्रमण स्वीकार नहीं किया।

इयम् ………………………………………………………………………….. अभूषयत्।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये भारत-कोकिला श्रीमति सरोजिनी नायडू हैं। ये भारत कोकिला क्यों हैं? ये विदुषी, कवयित्री और सुमधुरभाषी थीं। इन्होंने स्वतन्त्र भारत में उत्तर प्रदेश के प्रथम ‘राज्यपाल’ के पद को सुशोभित किया।

इयम् ………………………………………………………………………….. स्मरन्ति।

हिन्दी अनुवाद – ये कौन हैं? ये प्रियदर्शिनी इंदिरा गांधी हैं। ये क्यों प्रसिद्ध हैं? (UPBoardSolutions.com) ये हमारे देश की प्रधानमन्त्री थीं। सब लोग इन्हें कुशल प्रशासिका के रूप में श्रद्धा से याद करते हैं।

इयं ………………………………………………………………………….. अकरोत्।

हिन्दी अनुवाद ये कौन हैं? ये भारत से अनुराग रखनेवाली परम विदुषी डॉ० एनी बेसेंट हैं। इनकी क्या विशेषता है? ये जन्म से अंग्रेज (इंगलैंड देश की) थी। इन्होंने हिन्दू विश्वविद्यालय के निर्माण के लिए सर्वप्रथम बहुत धन और विस्तृत भूखण्ड दिया। इनके (UPBoardSolutions.com) भाषणों और रचनाओं में संस्कृत साहित्य और संस्कृत भाषा का गौरव प्रकाशित है। इन्होंने देश (भारत) की स्वतंत्रता के लिए महत्त्वपूर्ण योगदान दिया।

UP Board Solutions

‘लखनऊ नगरम्’
लखनऊ ………………………………………………………………………….. निर्मितम्।

हिन्दी अनुवाद – लखनऊ नगर उत्तर प्रदेश की राजधानी है। यह प्राचीन और सुन्दर नगर है। यहाँ बहुत से दर्शनीय स्थान हैं, जैसे-रेजीडेंसी स्थल, इमामबाड़ा भवन और सचिवालय। यह क्या है? यह रेजीडेंसी स्थल है। यह हमारे देशभक्तों के आत्मत्याग की याद (UPBoardSolutions.com) दिलाता है। प्रथम स्वतंत्रता-संग्राम में सन् 1857 में भारतीय वीरों ने जब अँग्रेजी सरकार का विरोध किया था, तब देशभक्तों ने यहाँ भी अँग्रेजों पर हमला किया था। इस युद्ध में राष्ट्रभक्तों ने अपना खून बहाया था। इनके त्याग से ही स्वाधीनता का एक सोपान निर्मित हुआ।

इदम् इमामबाड़ा ………………………………………………………………………….. वदन्ति।

हिन्दी अनुवाद – यह इमामबाड़ा-भवन बहुत मनोहर है। यह अवध शासकों का स्मारक है। इस भवन की छत बहुत विस्तृत है। यह बिना स्तम्भों के भी बहुत कुशलता से बनाई गई है। उस (मण्डल) में अक्सर नए आने वाले (लोग) रास्ता भूल जाते हैं, इसलिए लोग इस भवन को ‘भूल-भुलैया’ कहते हैं।

इदं सचिवालयभवनम् ………………………………………………………………………….. अस्ति

यह ‘सचिवालय भवन है। इस भवन में विधानसभा और विधान परिषद् वे (UPBoardSolutions.com) अधिवेशन होते हैं। इसी भवन में रहकर राज्य के मंत्रियों के सचिव में ही उत्तर प्रदेश सरकार का मुख्य कार्यालय है।

UP Board Solutions

इदं ………………………………………………………………………….. सन्ति

हिन्दी अनुवाद – यह क्या है? यह आंचलिक विज्ञान केन्द्र है। यह क्यों प्रसिद्ध है? क्योंकि यह अनुभव पर आधारित शिक्षा को प्रदान करने के लिए विख्यात है। यह केन्द्र लखनऊ नगर के मध्य में स्थित है। इस केन्द्र में अन्वेषणकक्ष’ इस नाम का भवन है। (UPBoardSolutions.com) इस कक्ष में भूजलीय-अन्वेषण, जैव प्रौद्योगिकी क्रान्ति और व्यावहारिक विज्ञान-ये तीन दीर्घिका हैं।

अभ्यासः

प्रश्न 1.
उच्चारणं कुरुत पुस्तिकायां च लिखत
नोट – विद्यार्थी स्वयं करें।

प्रश्न 2.
एकपदेन उत्तरत

(क)
‘राष्ट्रपिता’ नाम्ना कः प्रसिद्धः?
उत्तर :
मोहनदास करमचन्द (UPBoardSolutions.com) गान्धी।

(ख)
‘मिसाइलमैन’ इति नाम्ना कः प्रसिद्धः?
उत्तर :
डॉ० ए० पी० जे अब्दुल कलामः।

UP Board Solutions

(ग)
उत्तर प्रदेशस्य प्रथमं राज्यपाल पदं का अभूषयत्?
उत्तर :
श्रीमती सरोजिनी नायडू महाशया।

(घ)
इन्दिरा गान्धी कस्य सुपुत्री?
उत्तर :
जवाहलाल नेहरू (UPBoardSolutions.com) महोदयस्य।

(ङ)
उत्तर प्रदेशस्य राजधानी का?
उत्तर :
लखनऊ नगरम्।

(च)
“शून्यम’ इति अकस्य आविष्कर्ता कः आसीत्?
उत्तर :
आर्यभट्टः

प्रश्न 3.
पूर्णवाक्येन उत्तरत

UP Board Solutions

(क)
डॉ० भीमराव अम्बेडकरस्य संविधान निर्माण की दृशं योगदानमासीत्?
उत्तर :
डॉ० भीमराव अम्बेडकरस्य संविधान (UPBoardSolutions.com) निर्माण अपूर्व योगदानमासीत्।।

(ख)
श्रीमति सरोजिनी नायडूः किं पदमभूषयत्?
उत्तर :
श्रीमति सरोजिनी नायडूः उत्तर प्रदेशस्य प्रथमं राज्यपाल पदम्भूषयत्।

(ग)
जनाः इन्दिरां केन रूपेण स्मरन्ति?
उत्तर :
जनाः इन्दिरां कुशल प्रशासिका रूपेण स्मरन्ति।

(घ)
डॉ० एनीबेसेन्टमहोदया हिन्दू विश्वविद्यालयाय किम् अददात्?
उत्तर :
डॉ० एनीबेसेन्ट महोदया हिन्दू (UPBoardSolutions.com) विश्वविद्यालयाय प्रभूतं धनं विस्तृतं भूखण्डं च अददात्।

(ङ) रेजीडेन्सीस्थले भारतभक्तैः किं प्रवाहितम्?
उत्तर :
रेजीडेन्सीस्थले भारतभक्तैः स्वरक्तम् प्रवाहितम्।।

प्रश्न 4.
सन्धिविच्छेदं कुरुत (सन्धि-विच्छेद करके)
पदम्                                                      सन्धिविच्छेदः
यथा- अहिंसान्दोलनेन                        अहिंसा + आन्दोलनेन
अत्रापि                                                    अत्र + अपि
चासहत                                                      च + असहत्
नातिदूरै                                                      न + अतिदूरे

UP Board Solutions

प्रश्न 5.
मजूषातः सर्वनाम्पदानि चित्वा चित्रानुसारं (UPBoardSolutions.com) वाक्ययानि रचयत (रचकर )
UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ 1
प्रश्न 6.
(क)
मञ्जूषातः उचित पदानि चित्वा वाक्या पूरयत ( पूरे करके)
(क) महात्मागांधी सत्याग्रहेण परतन्त्रं भारतं स्वतन्त्रम् अकारयत्।
(ख) लक्ष्मीबाई 1857 तमे वर्षे प्रथम स्वतंत्र संग्रामस्य वीरांगना आसीत्।
(ग) श्रीमती सरोजिनी नायडू महाशया (UPBoardSolutions.com) कवयित्री आसीत्।
(घ) विज्ञान-आंचलिक-केन्द्रम लखनऊनगरे स्थितमस्ति।
(ख) उचितं संयोजनं कुरुत (करके)
UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ 2

प्रश्न 7. संस्कृत भाषायाम् अनुवादं कुरुत- संस्कृत अनुवाद
(क) महात्मा गान्धी ने देश के लिए कार्य किया।
संस्कृत अनुवाद : महात्मा गान्धी देशाय कार्यं अकरोत्।

UP Board Solutions

(ख)
यहाँ बहुत दर्शनीय स्थल हैं।
संस्कृत अनुवाद : अत्र बहूनि दर्शनानि स्थलानि सन्ति।

(ग)
इस स्मारक को देखने लोग आते हैं।
संस्कृत अनुवाद : इदं स्मारकं (UPBoardSolutions.com) दर्शनाय जनाः आगच्छन्ति।

(घ)
रेजीडेंसी-स्थल पर देशभक्तों को याद करते हैं।
संस्कृत अनुवाद : रेजीडेन्सी स्थले देशभक्तान् स्मरन्ति।

UP Board Solutions

(ङ)
राजभवन में राज्यपाल रहते हैं।
संस्कृत अनुवाद : राजभवने राज्यपालः निवसति।

नोट – विद्यार्थी शिक्षण-संकेत स्वयं करें।

We hope the UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ help you. If you have any query regarding UP Board Solutions for Class 7 Sanskrit chapter 2 चित्रपाठ, drop a comment below and we will get back to you at the earliest.

Leave a Comment