UP Board Solutions for Class 3 Sanskrit Piyusham Chapter 9 मेलकम् (मेला)
मेलकम् शब्दार्थाः
मेलकम् = मेला
बालाः = बच्चे
पश्यन्ति = देखते हैं
वायुलनूनकम् = गुब्बारा
तत्र = वहाँ
मोदकम् = लड्डू
शीतलम् = ठण्डा
ते = वे
हिण्डोलकम् = झूला।
बालाः चलन्ति मेलकम् – बच्चे मेले में चलते (जाते) हैं।
पश्यन्ति वायुलूनकम्। – गुब्बारा देखते हैं।
खादन्ति तत्र मोदकम् – वहाँ लड्डू खाते हैं।
पिबन्ति जलं शीतलम्॥ – ठण्डा पानी पीते हैं।
तिष्ठन्ति ते हिण्डोलकम् – वे झूले में रहते (झूलते) हैं।
गायन्ति तत्र गीतकम। – वहाँ गीत गाते हैं।
खेलन्ति ते परस्परम् – वे आपस में खेलते हैं।
मिलन्ति मित्रमण्डलम्॥ – मित्र-मण्डली से मिलते हैं।
![]()
मेलकम् अभ्यास:
मौखिक
प्रश्न 1.
चित्रों को देखकर शब्दों को पढ़िए

उत्तर:
छात्र स्वयं पढ़ें।
लिखित
प्रश्न 1.
उदाहरण को देखकर वाक्य बनाइए
(क) बाला चलन्ति मेलकम्।
गजाः चलन्ति मेलकम्।
(ख) बाला: खादन्ति मोदकम्।
मूषकाः खादन्ति मोदकम्।
(ग) बालकाः तिष्ठन्ति हिण्डोलकम्।
बालिकाः तिष्ठन्ति हिण्डोलकम्।
(घ) वानराः पिबन्ति जलम्।
कपोताः पिबन्ति जलम्।
![]()
प्रश्न 2.
इस कविता में से ऐसे शब्द छाँटकर लिखिए जिनके अन्त में म् आया हो,
जैसे- शीतलम्, मेलकम्, वायुलूनकम्, मोदकम्, हिण्डोलकम्।
प्रश्न 3.
चित्र और शब्द को सही जोड़े बनाइए
उत्तर:

नोट – विद्यार्थी शिक्षण संकेत स्वयं करें।







